‘k bin Slochterder.
In “De oudste jongen” beschrijft Gerrit Krol dat hij altijd in de atlas of op kaarten de stad Groningen opzoekt. Dat doe ik dus met Slochteren.
Je geboorteplaats is bijzonder. In het begin is je woonplaats dat zeker ook. Zeker als het verbeelding oproept. Ondertussen heb ik gewoond in Aduard, Haarlem, Doha, Uberlandia, Rio de Janeiro, nu in Beijing. bij mij spreken de buitenlandse allemaal tot de verbeelding. Orientaalse beelden, Zuid-amerikaanse taferelen en de cultuur van het Verre Oosten. Toevalligerwijs allemaal ook hoofdsteden: van Noord-Holland, Qatar, de Minas Gerais in Brazilië en China. Het inwonertal liep wel gestaag op: 2000 -150.000 - 400.000 - 600.000 - 6.000.000 – tot een ongelooflijke 20.000.000. Tussen de laatste twee zit Groningen (wel weer een hoofdstad, van mijn provincie nog wel, maar slechts rond de 200.000 inwoners) een onderbreking in de oplopende reeks. Maar daarvoor zit dus Slochteren. ‘De naam Slochteren is mijn leven lang verbonden aan het aardgas. Toen ik ging studeren in het Westen was de verbazing groot als ik Slochteren noemde maar dan volgde in 60% van de gevallen een verkeerde brandstof. “Oh ja van de jaknikkers, toch?”. Nee, dat is olie bij Schoonebeek. Aardgas dus, Slochteren is bekend van het gas.
Het Groningen-gasveld is één van de grootste gasvelden ter wereld, bij de ontdekking, in 1959 de grootste van Europa en is ongeveer negenhonderd vierkante kilometer groot. Dit komt neer op een derde van de totale oppervlakte van de provincie Groningen. We tellen opeens mee. Mijn dorp met misschien duizend inwoners. Wereldnieuws. Ain pronkjewail mit golden raand.
Op 22 juli 1959, dus nog voor mijn geboortejaar 1960, werd om 06.33 uur het eerste aardgas gewonnen. Het gas, onder het land van boer Boon in Kolham, zat op 2659 meter diepte. Opeens stond Slochteren groot op de kaart.De gemeente Slochteren was ook groot en besloeg een oppervlakte van 158,77 km². Dat was, gedurende mijn middelbareschooltijd, een van de grootste gemeenten van Nederland. Qua oppervlakte dus. Trots maakte ik dit, waar ik de kans kreeg, kenbaar als mijn geboorteplaats ter sprake kwam. Midden Groningen zegt me niks trouwens.
Slochteren. Vermoedelijk ontstaan in de negende of tiende eeuw na Christus, als nederzetting in Fivelingo. Fivelingo was het tweede lid van de Ommelanden. De belangrijkste plaats van deze streek was vanouds Appingedam en dat bleef zo. Bij de keuze voor de middelbare school was eigenlijk de eerste keuze Appingedam maar de doorslaggevende factor was van godsdienstige aard en zo kwamen Siddeburen, Hoogezand in de kijker. De Ommelanden zijn een aantal (van oorsprong Friese) plattelandsdistricten rond de stad Groningen. Stad en Ommeland als tegenpolen op diverse vlakken.
Modder. Veen. Als je de kaarten bekijkt valt op hoe dichtbij de zee is maar geen kleiafzetting in Slochter. Wel prachtige zwarte grond, op sommige plekken mooi geel zand maar dus ook heel veel plaatsen met zompige bodem. Natte plekken die oude waterlopen aangeven of laaggelegen stukken met andere bodemstructuren. Of de, pas laat door een van de broers Hartenhof, ontdekte pingo ruïne aan de oostkant van het Slochterbos.
De eerste zekere vermelding van de Fraeylemaborg dateert uit de tijd rond 1400. Inmiddels spreekt men een Nederduits dialect met Friese invloeden. Vanaf dat moment is de borg met haar omgeving synoniem voor het dorp Slochteren. De huizen rondom hebben allemaal ook directe banden met de borgheren. De herberg, de boerderijen, de winkels, de bedienden enzovoorts enzoverder.
De borden Slochteren vormen de markering bebouwde kom. Het bord welke dicht bij het beschermd dorpsgezicht staat is die aan de Noordbroeksterweg. Niet het bord wat het eerste in mijn gedachten komt. Dat is het bord wat ik het vaakst gepasseerd ben denk in mijn vroege leven: schooltijd. Het bord op de grens met Schildwolde. Boerderij van der Ark aan de ene kant van de weg en het groene kruisgebouw daartegenover waren Slochteren.
Het schoollaantje met de hoofdonderwijzers woning aan de weg kant was Schildwolde. Op weg naar huis vanuit de MAVO vormde dit een mooi mikpunt. In mijn hoofd hoorde ik Theo Koomen: en daar komen ze op de finish af, de fietsen zwiepen van links naar rechts, het zal eropaan komen wie als eerste zijn wiel over de lijn duwt, het gaat nu echt hard en het is……Lenting ja, ja het is Gerard Lenting die daar als eerste over de meet komt”. Bij het bord duwde ik dan het stuur even hard naar voren.
De schooltijd die via ‘de eerste schrede’ de kleuterschool die hoorde bij de christelijk nationale school ging waarna ik halverwege, zo klas vier denk ik, naar de vrijgemaakt gereformeerde school de Wiekslag ging. Een verandering die via Hoofdweg-West naar de grens van Hoofdweg Oost en Schildwolde ging. Daar waar de finishlijn lag als ik terugfietste vanaf de Christelijke MAVO Siddeburen.
Met de bus uit Stad kwam je door Froombosch en eigenlijk zonder dat je er erg in had was je al binnen. Kwam ook omdat ik dan altijd even naar links keek naar het huis van mijn lagere schoolliefde Janneke. Die woonde op de grens. Vaak was ik nog afgeleid doordat mijn oog bleef hangen op de boerderij van Melle Fluks waar we soms kippen en eieren kochten. Dan was het bord al voorbij.
Nee, het bord wat ik veruit het mooiste vond, waar de letters dan ook bijna van het bord afsprongen was die aan het Slochterdiep. Door sommige ouderen ook wel Rengersdiep genoemd. Komend uit de stad, draaide je bij het sluisje rechtsaf. Het Slochterdiep aan de rechterkant. In de verte de statige alleenstaande toren van Slochteren aan de horizon rechts, de Juffertoren van Schildwolde op links zag je pas later. Dan langs de oude plekken: Haidenschap - Lege_land – Schoaphok - Swaart dam - Denemarken ( de gehuchten Heidenschap-Lageland-Schaaphok en Denemarken). Daar stonden geen plaatsnaamborden bij behalve dan bij het Lageland terwijl de Zwarte Dam bij de toegang naar het Hooiland helemaal niet werd benoemd.
Als je dan langs deze nederzettinkjes was gereden dan was de klapbrug naar het Lutje Bos de scheiding tussen Schildwolderdijk en de Groenedijk het eerste markante punt rechts en links stond dan de boerderij van Doornbos. Dan onder de bomen het bord Slochteren. Dan was je thuis. Opgeslokt door de omgeving die bij de borg hoorde: het bos, de boerderijen, de ijsbaan, het haventje, de notaris woning, de burgemeester woning, het gemeentehuis, het oude Regthuys.
Op de Noordbroeksterweg stond het bord Slochteren heel dicht bij de borg. De eerste weg die verhard werd (1846) met grind. Makkelijker kwam je het Slochteren bij de Frayelemaborg, niet in. ‘k bin Slochterder!
Je geboorteplaats is bijzonder. In het begin is je woonplaats dat zeker ook. Zeker als het verbeelding oproept. Ondertussen heb ik gewoond in Aduard, Haarlem, Doha, Uberlandia, Rio de Janeiro, nu in Beijing. bij mij spreken de buitenlandse allemaal tot de verbeelding. Orientaalse beelden, Zuid-amerikaanse taferelen en de cultuur van het Verre Oosten. Toevalligerwijs allemaal ook hoofdsteden: van Noord-Holland, Qatar, de Minas Gerais in Brazilië en China. Het inwonertal liep wel gestaag op: 2000 -150.000 - 400.000 - 600.000 - 6.000.000 – tot een ongelooflijke 20.000.000. Tussen de laatste twee zit Groningen (wel weer een hoofdstad, van mijn provincie nog wel, maar slechts rond de 200.000 inwoners) een onderbreking in de oplopende reeks. Maar daarvoor zit dus Slochteren. ‘De naam Slochteren is mijn leven lang verbonden aan het aardgas. Toen ik ging studeren in het Westen was de verbazing groot als ik Slochteren noemde maar dan volgde in 60% van de gevallen een verkeerde brandstof. “Oh ja van de jaknikkers, toch?”. Nee, dat is olie bij Schoonebeek. Aardgas dus, Slochteren is bekend van het gas.
Het Groningen-gasveld is één van de grootste gasvelden ter wereld, bij de ontdekking, in 1959 de grootste van Europa en is ongeveer negenhonderd vierkante kilometer groot. Dit komt neer op een derde van de totale oppervlakte van de provincie Groningen. We tellen opeens mee. Mijn dorp met misschien duizend inwoners. Wereldnieuws. Ain pronkjewail mit golden raand.
Op 22 juli 1959, dus nog voor mijn geboortejaar 1960, werd om 06.33 uur het eerste aardgas gewonnen. Het gas, onder het land van boer Boon in Kolham, zat op 2659 meter diepte. Opeens stond Slochteren groot op de kaart.De gemeente Slochteren was ook groot en besloeg een oppervlakte van 158,77 km². Dat was, gedurende mijn middelbareschooltijd, een van de grootste gemeenten van Nederland. Qua oppervlakte dus. Trots maakte ik dit, waar ik de kans kreeg, kenbaar als mijn geboorteplaats ter sprake kwam. Midden Groningen zegt me niks trouwens.
Slochteren. Vermoedelijk ontstaan in de negende of tiende eeuw na Christus, als nederzetting in Fivelingo. Fivelingo was het tweede lid van de Ommelanden. De belangrijkste plaats van deze streek was vanouds Appingedam en dat bleef zo. Bij de keuze voor de middelbare school was eigenlijk de eerste keuze Appingedam maar de doorslaggevende factor was van godsdienstige aard en zo kwamen Siddeburen, Hoogezand in de kijker. De Ommelanden zijn een aantal (van oorsprong Friese) plattelandsdistricten rond de stad Groningen. Stad en Ommeland als tegenpolen op diverse vlakken.
Wikipedia: …Slochteren is ontstaan als een hoogveenontginning aan de oevers van het riviertje de Slochter Ae, de bovenloop van een andere rivier in het gebied de Fivel. Het wordt voor het eerst genoemd in het tweede kwart van de 11e eeuw als Slohtoron. De naam is afgeleid van het Oudfriese *slohtre dat 'moerassig land' betekend. Dit woord slōhtere ('modderige plek’) is ook bekend in Oud-Engels….
Modder. Veen. Als je de kaarten bekijkt valt op hoe dichtbij de zee is maar geen kleiafzetting in Slochter. Wel prachtige zwarte grond, op sommige plekken mooi geel zand maar dus ook heel veel plaatsen met zompige bodem. Natte plekken die oude waterlopen aangeven of laaggelegen stukken met andere bodemstructuren. Of de, pas laat door een van de broers Hartenhof, ontdekte pingo ruïne aan de oostkant van het Slochterbos.
De eerste zekere vermelding van de Fraeylemaborg dateert uit de tijd rond 1400. Inmiddels spreekt men een Nederduits dialect met Friese invloeden. Vanaf dat moment is de borg met haar omgeving synoniem voor het dorp Slochteren. De huizen rondom hebben allemaal ook directe banden met de borgheren. De herberg, de boerderijen, de winkels, de bedienden enzovoorts enzoverder.
De borden Slochteren vormen de markering bebouwde kom. Het bord welke dicht bij het beschermd dorpsgezicht staat is die aan de Noordbroeksterweg. Niet het bord wat het eerste in mijn gedachten komt. Dat is het bord wat ik het vaakst gepasseerd ben denk in mijn vroege leven: schooltijd. Het bord op de grens met Schildwolde. Boerderij van der Ark aan de ene kant van de weg en het groene kruisgebouw daartegenover waren Slochteren.
Het schoollaantje met de hoofdonderwijzers woning aan de weg kant was Schildwolde. Op weg naar huis vanuit de MAVO vormde dit een mooi mikpunt. In mijn hoofd hoorde ik Theo Koomen: en daar komen ze op de finish af, de fietsen zwiepen van links naar rechts, het zal eropaan komen wie als eerste zijn wiel over de lijn duwt, het gaat nu echt hard en het is……Lenting ja, ja het is Gerard Lenting die daar als eerste over de meet komt”. Bij het bord duwde ik dan het stuur even hard naar voren.
De schooltijd die via ‘de eerste schrede’ de kleuterschool die hoorde bij de christelijk nationale school ging waarna ik halverwege, zo klas vier denk ik, naar de vrijgemaakt gereformeerde school de Wiekslag ging. Een verandering die via Hoofdweg-West naar de grens van Hoofdweg Oost en Schildwolde ging. Daar waar de finishlijn lag als ik terugfietste vanaf de Christelijke MAVO Siddeburen.
Met de bus uit Stad kwam je door Froombosch en eigenlijk zonder dat je er erg in had was je al binnen. Kwam ook omdat ik dan altijd even naar links keek naar het huis van mijn lagere schoolliefde Janneke. Die woonde op de grens. Vaak was ik nog afgeleid doordat mijn oog bleef hangen op de boerderij van Melle Fluks waar we soms kippen en eieren kochten. Dan was het bord al voorbij.
Nee, het bord wat ik veruit het mooiste vond, waar de letters dan ook bijna van het bord afsprongen was die aan het Slochterdiep. Door sommige ouderen ook wel Rengersdiep genoemd. Komend uit de stad, draaide je bij het sluisje rechtsaf. Het Slochterdiep aan de rechterkant. In de verte de statige alleenstaande toren van Slochteren aan de horizon rechts, de Juffertoren van Schildwolde op links zag je pas later. Dan langs de oude plekken: Haidenschap - Lege_land – Schoaphok - Swaart dam - Denemarken ( de gehuchten Heidenschap-Lageland-Schaaphok en Denemarken). Daar stonden geen plaatsnaamborden bij behalve dan bij het Lageland terwijl de Zwarte Dam bij de toegang naar het Hooiland helemaal niet werd benoemd.
Als je dan langs deze nederzettinkjes was gereden dan was de klapbrug naar het Lutje Bos de scheiding tussen Schildwolderdijk en de Groenedijk het eerste markante punt rechts en links stond dan de boerderij van Doornbos. Dan onder de bomen het bord Slochteren. Dan was je thuis. Opgeslokt door de omgeving die bij de borg hoorde: het bos, de boerderijen, de ijsbaan, het haventje, de notaris woning, de burgemeester woning, het gemeentehuis, het oude Regthuys.
Op de Noordbroeksterweg stond het bord Slochteren heel dicht bij de borg. De eerste weg die verhard werd (1846) met grind. Makkelijker kwam je het Slochteren bij de Frayelemaborg, niet in. ‘k bin Slochterder!
Noordbroeksterweg,
achteringang Frayelemaborg:
naar schaapskooi en boerderij.
Comments