Loantje

foto jaap eleveld (op rtv noord)


Als platte kralen aan een lange draad, van zo’n kleine twintig kilometer, liggen vanaf Groningen naar Siddeburen acht lintdorpen verspreid over de zandruggen dwars door de Woldstreek. Slochteren ligt tussen Froombosch en Schildwolde in, bijna in het midden. Met in de verte links van het lint, achter de polders, Ten Boer en Ten Post en rechts, achter de laag gelegen -afgegraven- veengronden ’t Hooge Sand; Hoogezand-Sappemeer.
Slochteren lag toen, eind achttienhonderd, tussen twee waters in. Met links de Slochter Ae, aan de rechterkant de Siepsloot. Er liepen geen echte wegen loodrecht op de doorgaande weg. Wel afwateringssloten die uitkwamen bij de molen: de molenwijken en verder had je de laantjes. Ook overblijfsels denk ik aan de veenafgravingen en inpoldering. Net als alle smalle kavels die de inrichting bepalen en tussen de begrenzende waters liepen.
http://www.kuijsten.de/atlas/gr/slochteren.html

Wij woonden aan ‘de’ weg: de lange draad door de dorpen. Deze weg heet overal gewoon: Hoofdweg. Toch zie je deze weg niet op de oude kaart van 1880. Toen liep de verharde weg wel van Appingedam via Siddeburen-Hellum-Schildwolde naar Slochteren maar ging dan in het verlengde van het Slochterdiep, door langs het Slochterbos, naar Noordbroek via de huidige Noordbroeksterweg.
Het Slochterdiep liep toen door tot voor het Regthuys. Het Slochterdiep, is een in 1659 gegraven kanaal (door Osebrandt Johan Rengers) dat destijds, in eerste instantie denk ik zo, voor de afvoer van de turf zal zijn gebruikt. Het kanaaltje werd ook wel het Rengersdiep genoemd. Maar dan in mijn beleving altijd het deel dat tussen het Afwateringskanaal en het Eemskanaal loopt en het eerste deel gewoon Slochterdaip.
Maar je kon ook achteruit wonen. Dan woonde je ‘in het veld’ of ‘op de roemte’. Dat was voor de ruilverkaveling. Die niet alleen de kavelgrootte veranderde maar vooral de oude indeling en kenmerken naar zijn grootje hielp mede door de veranderde waterhuishouding. Hierdoor gingen met name de laantjes (onverharde paden als zijweggetjes) richting Stootshorn, Zuidbroek en Sappemeer verloren. Gelukkig bleef het gebied de Baggerputten behouden. Maar wij woonden dus aan de weg, en wel tegenover het Slochterbos. Regelmatig kregen we post: fam. Lenting, tov het bos, Slochteren.

Mijn favoriete laantje was de Boslaan. Die was omzoomd met grote canadese eiken en vormde de zichtlijn vanaf de borg naar het kleine bos. Het zand op dit pad was lekker hard en er stonden eigenlijk nooit plassen plus er was een afscheiding voor de fietsers. ( het liep ook helemaal door tot aan de Groenedijk dus door het Kleine Bos maar daar was het altijd wel een modderboel. Dan kon je beter het kleine paadje nemen langs de rand via de boerderij van de Haan naar het kleine huisje van Lenting achter in). Sommige hadden een naam, maar de meeste niet.Stichtings-loan, Braide loan, Veen loan, Duwo loan. De Slochterveldweg werd pas een weg na de herverkaveling maar was daarvoor grotendeels ook een laan.Meer een pad. Raar eigenlijk want het Padje is eigenlijk een poadje, geen laantje maar een paadje langs de boerderijen.

De meeste laantjes tussen de Hoofdweg en de Groendijk werden in een later stadium doorsneden door het Woldjerspoor. Het “Woldjerspoorweg en Stoomtramwegen in Midden en Noordelijk Groningen”, werd opgericht in 1923 te Groningen. Later in 1925 gewijzigd in "Woldjerspoorwegmaatschappij" en was verantwoordelijk voor een spoorlijn van Delfzijl via Slochteren naar Groningen. In 1929 was de opening van de spoorlijn Groningen - Slochteren - Delfzijl. Onderweg waren er veertien mogelijkheden om in of uit te stappen. Net voor de oorlog neemt de NS het Woldjerspoor over maar niet lang daarna wordt het reizigersvervoer gestopt;1941 en dan stopt, midden WOII, ook het goederenvervoer in 1942.
Achter ons huis aan de Hoofdweg nummer 29, was een deel van het oude rangeerterrein, later gemeentewerken terrein. Dit brede gedeelte van het spoor lag wat achter het station richting het haventje. Bij het terrein heeft vroeger ook een watertoren gestaan, op de foto lijkt het vlak bij ons erf, maar deze is in de oorlog verloren gegaan. Het spoor was een met zijn talud en verwilderde bermen een prachtige speelplaats.

Het eerste laantje wat ik tegen kwam, van ons huis richting oosten, liep naar het oude station, tussen twee groen stukken in, maar die tel ik niet mee. Dan de volgende echte eerste oude laan, die liep langs het hek langs de oude landbouwschool naar het huis van Brons (links), dan over het spoor door naar de Groenedijk. Geen lekker laantje. In het eerste deel veel steenslag en in het deel naar achteren vaak nat en smal. Er liepen eigenlijk twee smalle laantjes naast elkaar. Deze zomer (2008) ontdekte pas dat hier mijn opa en oma Landman hebben gewoond. Nu wonen Ko Boer en Janneke Noordman hier. Van het oude huisje is weinig meer over (veel verbouwd en aangebouwd) maar nog steeds is de plek schitterend.

Het tweede laantje liep direct na het huis van mevr Tjabrenga (en een wit huis aan de ander kant) door langs het huis van Tammenga (die tambour maitre was bij de Woudklank). Dit laantje was altijd groen en lag een beetje in een kuil. Heerlijk om op je fiets te nemen. Dit laantje liep niet echt door. Het stopte bij de boerderij van de familie ...van der Deen?

Het derde laantje liep langs de Rollandgarage ook remise voor de DAM-bussen, naar het huis van van Houten tot aan de Zuiderweg en aan de kant van Noorderweg liep hij door als een smal laantje.

Het vierde laantje liep langs de molensloot bij de boerderij van (...later woonde de familie Scheidema/Rudolphie hier) langs.
Het vijfde laantje kwam langs de hoedenwinkel en de oud ijzerhandel vrij steil oplopend naar de zuiderweg en dan door naar de Noorderweg in een modderlaantje door naar de Groenedijk.
Het zesde laantje was de smederij Baar, zeg maar parallel aan de Gerard de Vriesstraat en liep dan vanaf de Noorderweg door in een met as bestrooid laantje.
Aan al deze laantjes woonde volgens mij een Lenting.

Ons eigen laantje was niet zo erg lang.
Het liep langs de siertuin met een bochtje naar rechts langs de waslijn mee naar de achterkant van de moestuin en liep daar dood tegen de beukenhaag. (Dan was er een slootkant naar de Zuiderweg en dan het spoor.) Lang genoeg om fietsen op te leren trouwens. Maar ongeschonden lukte me dit niet. Ik knalde regelmatig in de haag. Toenloantje.